Η δεκαετία του 1940 υπήρξε για την Ελλάδα μια δεκαετία πολέμων: ιταλική και γερμανική εισβολή, Κατοχή, Εμφύλιος, Ψυχρός Πόλεμος. Οι δοκιμασίες ήταν αδιάκοπες και προκάλεσαν ευρεία ανθρωπιστική καταστροφή, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμα και τη συμμετοχή της χώρας στον δυτικό κόσμο. Οι ελληνικές κυβερνήσεις εκείνης της περιόδου προσπαθούσαν να προσαρμοστούν στις τεκτονικές αναταράξεις που επαναπροσδιόριζαν τον κόσμο και τη θέση της Ελλάδας σε αυτόν. Συχνά ήρθαν αντιμέτωπες με εξωτερικά αδιέξοδα και με διαφορετικές εσωτερικές αναγνώσεις της νέας πραγματικότητας.
Το βιβλίο αυτό επιχειρεί μια συνολική καταγραφή, ανάλυση και αποτίμηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην ταραγμένη αυτή εποχή, που γεφύρωσε την προπολεμική με τη μετεμφυλιακή Ελλάδα.
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό ανάγνωσμα προσεγγίζει τη δεκαετία του 1940 ως ενιαίο σύνολο, αποσκοπώντας στο να αναδείξει τα στοιχεία της συνέχειας και της ασυνέχειας, τις διαφορετικές τάσεις που διατυπώθηκαν σχετικά με τον διεθνή προσανατολισμό της Ελλάδας και τους παράγοντες που επηρέαζαν κάθε φορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αυτό, όμως, που επιχειρεί κυρίως είναι να αναδείξει τα διλήμματα της ελληνικής διπλωματίας, συμβάλλοντας έτσι στη βαθύτερη κατανόηση των επιλογών που επικράτησαν τελικά για την αντιμετώπιση των μείζονων προκλήσεων της χώρας.
Η σειρά ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, περιλαμβάνει έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων για την ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία με διεισδυτική και αδογμάτιστη ματιά. Οι αναζητήσεις του σήμερα συνδέονται με γεγονότα, ιδέες και δυναμικές του παρελθόντος. Η σειρά αναδεικνύει την Ιστορία ως ζωντανό κομμάτι των ταυτοτήτων και των αποφάσεων που συνοδεύουν τα βήματά μας στο παρόν και στο μέλλον.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Ε. ΜΠΟΤΣΙΟΥ
Καθηγήτρια Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Πειραιά
